اتاق عمل (به انگلیسی: Operating room) مکانی استریل در بیمارستان که فقط جهت کارکنان بخش استریل و تیم جراحی طراحی شده‌است و در گذشته به سالن آمفی تئاتر، تماشاخانه و محیط غیر استریلی گفته می‌شد که در آن دانشجویان و بازدیدکنندگان اعمال جراحی را تماشا می‌کردند.

اتاق‌های عمل با درهای دوطرفه از هم جدا می‌شوند و فقط تیم جراحی اجازه ورود و خروج به این محدوده را دارد. احتیاط‌های خارجی شامل رعایت اصول استریلیته محیط عمل و کنترل رفت و آمد می‌شود. برای اینکه اتاق عمل بهترین شرایط را داشته باشد، آن را در قسمتی از بیمارستان قرار می‌دهند تا مکمل سایر بخش‌ها بمانند پاتولوژی و آزمایشگاه باشد.[۳]

در طراحی باید دقت شود که جهت رفت‌وآمد یک طرفه و از داخل به خارج اتاق عمل باشد.[۴]
طرح و بنای آن در همه بیمارستان‌ها یکسان نیست و نمی‌توان از یک نقشه و طرح مشخص جهت ساختن اتاق عمل در همه بیمارستان‌ها استفاده نمود اما یکسری اصول کلی و مشترک وجود دارند.
یکی از اساسی‌ترین مواردی که باید در طراحی و ساخت رعایت شود، کنترل عفونت می‌باشد.[۵]
محل قرارگرفتن آن در بیمارستان‌ها از مهم‌ترین شاخص‌های اثرگذار بر بهره‌وری و نیز رعایت اصولی سیکل درمان بیماران و نیز مقوله‌های دیگری از جمله کنترل عفونت‌های بیمارستانی و مهندسی ارزش، در منابع تأسیساتی می‌باشد.
اتاق‌های عمل را تا حدود دو دهه پیش به بالاترین طبقات ساختمانی منتقل می‌نمودند و برای این کار نیز دلایلی مانند دور بودن از مسیر رفت و آمد عمومی، دور بودن از جریان هوای آلوده بین بخش‌ها وجود داشت.
اتاق‌های عمل برای سهولت دسترسی همه بخش‌ها به آن، باید در طبقات میانی ساختمان اصلی گنجانده شود.
سهولت دسترسی اتاق‌های عمل با سایر بخش‌های بیمارستانی (و به ویژه ریکاوری) باید در نظر گرفته شود.
بخش اتاق عمل، کاملاً بسته و ایزوله بوده و در مسیر رفت و آمد با دیگر بخش‌ها قرار نگیرد.
در بیمارستان‌های نظامی، محل قرارگیری مجموعه اتاق‌های عمل تعاریف خود را بر اساس طرح دفاعی (طرح پدافندی) و مانند آن دارد.[۶]

ساختار طراحی و ایمنی

دیوار اتاق عمل باید نیمه مات و به رنگ سبز یا آبی روشن و قابل شستشو در نظر گرفته شود. این دیوارها فاقد لبه و طاقچه باشد.
کف اتاق عمل باید ضد الکتریسیته و با قابلیت شستشو بوده و مقاومت در برابر مواد شیمیایی را داشته باشد.
جهت مواجهه با قطع شدن برق، مجموعه اتاق عمل به سیستم اورژانس روشنایی یا ژنراتور اضطراری مجزا از سایر قسمت‌های بیمارستانی مجهز باشد.